در کشورهای غربی سخت‌گیری‌های کم‌تری نسبت به فروش و پخش بازی‌ها و دیگر رسانه‌ها اعمال می‌شود. ولی با این وجود، بازی‌هایی را در تاریخ سراغ داریم که انجام‌شان در همین کشورها برای تمام گروه‌های سنی قدغن شده‌اند. ولی چرا؟
با توجه به آزادی‌هایی که سازندگان غربی دارند، این‌که یک بازی از نظر دولت‌های غربی ممنوع شود، امر عجیبی است. مسلما این بازی‌ها باید دارای درجه خشونت بسیار بالایی بوده یا این‌که تخریب‌های دیگری در وضعیت روانی و سیاسی جامعه ایجاد کرده باشند. در این مقاله چند مورد از بازی‌های ممنوعه را معرفی می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که آن‌ها چه مرزهایی را زیر پا گذاشته‌اند که به این مرحله رسیده‌اند.
استدلال مسئولان کشورها برای ممنوعیت بازی‌ها
کشور استرالیا نسبت به دیگر کشورهای مطرح، سخت‌گیری‌های بیش‌تری برای ممنوعیت بازی‌ها در نظر می‌گیرد. این امر احتمالا به سیاست دولت آن برای کنترل ذهن مخاطبان، خصوصا کودکان و نوجوانان برمی‌گردد. برخی از بازی‌ها نیز مشکل خاصی نداشتند و فقط چون کمی از لحاظ سیاسی یا قضایی بحث‌برانگیز بودند توسط مقامات قدغن شدند.
در مجموع وقتی از بن‌شدن و سانسور صحبت می‌کنیم ناخودآگاه ذهن‌مان به سمت تصاویر مبتذل نیز کشیده می‌شود. استفاده بی‌اندازه از محتوای جسنی در بازی‌ها نیز یکی از موارد ممنوعیت‌شان بوده؛ ولی با این وجود، موارد سیاسی-اجتماعی دیگر هم در این زمینه دخیل هستند. برای روشن‌تر شدن این موضوع، برویم با این دست از بازی‌ها بیش‌تر آشنا بشویم.
برخی از شناخته‌شده‌ترین بازی‌هایی که ممنوع شدند
تعداد بازی‌های ممنوعه آن‌قدر زیاد است که وقت نمی‌کنیم یک‌به‌یک آن‌ها را بررسی کنیم؛ به همین خاطر نام‌آشناترین آن‌ها را برای معرفی انتخاب کرده‌ایم. در کنار معرفی، هم‌چنین دلیل ممنوعیت‌شان را نیز توضیح می‌دهیم.
۱. Manhunt
این شاید معروف‌ترین بازی ممنوعه تاریخ باشد که در سال ۲۰۰۳ توسط کمپانی بسیار بسیار محبوب Rockstar North ساخته شده است. بازی‌ای که از همان ابتدای انتشارش خیلی‌ها را تحت تاثیر درجه خشونت خود قرار داد. در این بازی که اتفاقات آن در یک تیمارستان روانی رخ می‌دهد، پلیر با صحنه‌های جنون‌آمیزی از جمله قتل‌های بی‌رحمانه مواجه می‌شود.
نسخه اول بازی Manhunt ابتدا در کشورهایی مثل استرالیا و نیوزلند به‌علت وجود صحنه‌های دلخراش ممنوع اعلام شد. ولی در مجموع، نسخه اول هنوز آن‌چنان سر و صدا به راه نیانداخته بود و این بازی دوم آن بود که شاخک‌های مسؤلان کشورهای مختلف را حسابی تیز کرد.
بازی Manhunt 2 در بریتانیا حتی مجوز برای اخذ رده‌سنی مناسب را هم نگرفت! یعنی به‌حدی از نظر مسئولان غیر قابل قبول بود که حتی اجازه رده‌بندی سنی را هم به آن ندادند. البته راک‌استار سپس بخش‌هایی از این بازی را سانسور کرد و توانست مجوز فروش در بریتانیا را به دست بیاورد.
فروش بازی من‌هانت ۲ در کشورهای آلمان، ایرلند، نیوزلند، کویت، عربستان و کره جنوبی به‌کل ممنوع اعلام شده بود. کره جنوبی بازی اول من‌هانت را هم ممنوع کرده بود.
۲. Tom Clancy’s Ghost Recon Advanced Warfighter 2
کشور مکزیک پیش از این هیچ‌گاه هیچ بازی‌ای را ممنوع نکرده بود ولی یک بازی آن‌قدر مسئولان این کشور را دلخور کرد که جلوی فروش آن را گرفتند. بازی شوتر Tom Clancy’s Ghost Recon Advanced Warfighter 2 به‌جز اسم طولانی‌ای که دارد یک بازی خوش‌ساخت و قابل قبول است. ولی ماموریت اول در آن، آن‌چنان به مزاق مسولان شهر Ciudad Juarez خوش نیامد.
در اولین ماموریت این بازی ما باید با مقامات مکزیک هم‌راه شویم تا خیابان‌های شهر خوارز را از شر چریک‌های خبیث پاک کنیم. شهردار شهر خوارز اما اصلا خوشش نیامد که یک بازی، فضای شهرش را ناامن نشان بدهند. البته ناگفته نماند که این شهر به کارتل‌های مواد مخدر معروف است! در نهایت شهردار این شهر توانست مقامات دولتی مکزیک را راضی کند که نگذارند این بازی در این کشور به فروش برسد.
۳. Grand Theft Auto
کشورهای متعددی در سراسر دنیا با مجموعه بازی‌های GTA مشکل دارند و خشونت‌های این بازی را برنمی‌تابند. ولی در این میان، نکته قابل توجه این است که کشور تایلند تک‌تک بازی‌های این مجموعه محبوب را ممنوع اعلام کرده. البته تایلند کشوری نیست که زیاد روی این مسائل حساس باشد؛ ولی در مورد بازی Grand Theft Auto که از قضا ساخت کمپانی Rockstar است، قضیه فرق می‌کند.
داستان از این قرار است که در سال ۲۰۰۸ مردی به اسم Polwat Chino یک تاکسی می‌گیرد و هنگامی که راننده از او کرایه می‌خواهد، توسط چاقوی چینو کشته می‌شود! این مرد در حین اعتراف، به پلیس‌ها گفته که تحت تاثیر بازی جی‌تی‌ای این عمل را مرتکب شده است و بهانه‌اش این بود که: «کشتن آدم‌ها در بازی GTA یه امر خیلی پیش پا افتاده‌ای به نظر می‌رسد». پس از این فاجعه، دولت تایلند فروش تمام بازی‌های این مجموعه را در سراسر کشورش ممنوع اعلام کرد.
۴. Command & Conquer: Generals
یک بازی حتما نباید پر از صحنه‌های دلخراش و جسنی باشد که ممنوع اعلام شود. بعضی بازی‌ها هستند که در آن، تار و پود یک کشور توسط گروه تروریستی به‌کل از بین می‌رود و خب این امر از نظر مسئولان سیاسی کشور قربانی، چندان شیرینی نیست.
بازی Command & Conquer: Generals یک بازی استراتژی معروف است که توسط کمپانی Electronic Arts در سال ۲۰۰۶ ساخته شده. این بازی که نسخه هفتم این مجموعه پرطرفدار هم هست به پلیرها اجازه می‌دهد که کنترل نیروی ارتش کشورهای آمریکا، چین و یک گروه تروریستی غیر متمرکز را بگیرند. تا این‌جا مشکل خاصی وجود ندارد.
اما در اوایل بازی، یک بمب هسته‌ای توسط ما به سمت شهر پکن شلیک می‌شود و سدّ مهم Three Gorges را نابود می‌کند. این سد برای چینی‌ها اهمیت افسانه‌ای دارد به همین دلیل اصلا نتوانستند با این قضیه کنار بیایند. بنابراین دولت چین رسما اعلام کرد که فروش آن در سراسر این کشور ممنوع است.
۵. EA Sports MMA
واقعا بن‌شدن یک بازی ورزشی چیزی نیست که بتوان به این سادگی‌ها آن را هضم کرد. بازی مبارزه‌ای EA Sports MMA در ابتدای عرضه‌اش در سال ۲۰۱۰ با مشکل فروش مواجه شده بود که دلیلش البته به خاطر این بود که مجوز قراردادن نام UFC را نداشت. بازی‌دوستان هم چون اسم این رقابت‌های مهم را در تیتر بازی را نمی‌دیدند تمایل کمی برای خرید آن داشتند.
ولی خب چرا اصلا باید چنین بازی‌ای بن شود؟ چون مبارزان مسابقات آزاد بیش از اندازه لگد محکم به حریفان می‌زنند؟! کاش دلیلش این بود.
بازی EA Sports MMA توسط سران کشور دانمارک ممنوع شد. قوانیتن قضایی در این کشور به این ترتیب است که هرگونه تبلیغات منوط به نوشیدنی‌های انرژی‌زا و اصولا هر نوشیدنی‌ای که ترکیبی از کافئین و شکر در آن‌ها وجود داشته باشد، ممنوع است. تمام بخش‌های این بازی هم دارای این تبلیغات بود و به همین علت فروش آن ممنوع اعلام شد. جالب است که کمپانی EA هم به‌جای برداشتن تبلیغات این نوشیدنی‌ها، ترجیح داد که در کشور دانمارک هیچ فروشی نداشته باشد.
کلام پایانی
منع فروش بازی‌ها در کشورهایی مثل آمریکا یا کشورهای اروپایی که شدیدا مدعی آزادی بیان هستند واقعا امر غیر منتظره‌ای است. در کشورهای غربی کم‌تر می‌بینیم که فیلم، کتاب یا موزیک و… ممنوع شود. ولی خب این اتفاقات افتاده؛ خیلی هم زیاد افتاده!
همیشه هم دعوا بر سر ترویج مسائل جنسی و موارد مربوط به آن نیست. گاهی حتی یک مورد کوچک مثل تضاد بازی در شرایط و قوانین جامعه، تعارض به اصول سیاسی و دینی و… باعث منع‌شدن بازی‌ها می‌شود. تعداد بازی‌هایی که در دنیا بن شده‌اند کم نیستند، ولی وقتی از استودیوهای معروف این چیزها را می‌بینیم بیش‌تر تعجب می‌کنیم. خصوصا اگر خودمان هم آن بازی‌ها را انجام داده باشیم.